ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင္႕ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္
ေမာင္သန္းေဆြ(ထားဝယ္)
Monday, 07 September 2020
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သဘာဝေဘး အႏၲရာယ္ေၾကာင့္ ထိခုိက္ဆုံး႐ႈံးမႈ ဒုတိယ အမ်ားဆံုးႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ယခုကဲ့သို႔ မိုးတြင္းအခါတြင္ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္းမ်ားႏွင့္ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈအႏၲရာယ္ မ်ား အျမဲရွိေနသည္။ သတင္းစာထဲတြင္ ျမစ္ေရတိုးသည့္သတင္းမ်ား၊ေရႀကီးသည့္ သတင္းမ်ားကို ေန႔စဥ္ဖတ္ေနရသည္။
ထိုကဲ့သို႔ အႏၲရာယ္မ်ားေနရသည့္ အထဲတြင္ ယခုႏွစ္၌ ကမၻာႏွင့္ခ်ီ၍ ျဖစ္ ပြားေနေသာ ကို႐ုိနာဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေရာဂါ ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္တြင္လည္း စိုးရိမ္ ရသည့္အေျခအေနသို႔ ေရာက္ေနသည္။ ဤစာေရးသည့္ ၇-၉-၂ဝ၂ဝ အခ်ိန္တြင္ ေနာက္ဆံုးသတင္းအရ ေရာဂါပိုးေတြ႔ရွိ သူ အတည္ျပဳလူနာ ၁၄၆၄ ဦး ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ေန သည့္အေရးေၾကာင့္ လူနာစာရင္း ေန႔ခ်င္း ညခ်င္း တိုးလာျခင္းျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ကမၻာအရပ္ရပ္ႏွင့္စာလွ်င္မူ ျမန္မာျပည္ ၏ အေျခအေနသည္ မဆိုးလွပါ။ သို႔ ေသာ္ သူ႕အိုးႏွင့္သူ႕ဆန္ ႏႈိင္းရလွ်င္ စိုးရိမ္ေနရပါေသးသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သဘာဝေဘး အႏၲရာယ္က်ေရာက္ရန္အခြင့္အလမ္းမ်ား ေသာႏိုင္ငံမ်ားထဲတြင္ပါဝင္သည္။သဘာဝ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံး မႈမ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးတို႔ အတြက္ ႏွစ္စဥ္ ႏိုင္ငံဂ်ီဒီပီ၏ သံုးရာခိုင္ ႏႈန္းထိသံုးစြဲေနရေသာ ႏိုင္ငံလည္းျဖစ္ သည္။ Japan International Cooprea-tion Agency (JICA) ၏ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္က တင္သြင္းေသာ အစီရင္ခံစာအရ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသည္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း၊ ေရႀကီး ေရလွ်ံျခင္း၊ဆူနာမီတို႔ ျဖစ္ပြားႏိုင္မႈျမင့္ မားသည့္ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ ၂ဝဝ၈ခုႏွစ္ ေမလက ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း နာဂစ္ေၾကာင့္ လူဦးေရ တစ္သိန္းေလးေသာင္းေက်ာ္ ေသဆံုး၍ သန္းႏွင့္ခ်ီ၍ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ ရသည္ဆိုပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကိုထိန္းခ်ဳပ္လ်က္ရွိသည့္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္မ်ားထဲတြင္ ဆိုင္ ကလုန္းမုန္တိုင္းသည္ ထိပ္ဆံုးမွာ ျဖစ္ သည္။ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းျဖစ္ပြားေလ့ရွိ ေသာ ရာသီမွာ မိုးဦးကာလ၊ ဧၿပီလ လယ္မွ ေမလလယ္ထိႏွင့္မိုးေႏွာင္းကာလ ျဖစ္ေသာ ေအာက္တိုဘာလႏွင့္ ႏိုဝင္ ဘာလတို႔ျဖစ္ၾကသည္ဆိုပါသည္။
ယခုႏွစ္မိုးရာသီတြင္ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေသာ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္တို႔ကုိ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ရန္ ဌာနဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္း မ်ားႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားျဖစ္ၾကေသာWHO, World Bankတို႔အျပင္ အျခား NGO အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိၾကပါသည္။ WHO သည္ ယခုႏွစ္မိုးရာသီတြင္အေရး ေပၚအေျခအေနျဖစ္ပြားပါက အသံုးျပဳရန္ စစ္ေတြ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ရေသ့ေတာင္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္မ်ားရွိ က်န္းမာေရး ဌာနမ်ားသို႔အေရးေပၚအသက္ကယ္ဆယ္ ေရးေသတၱာမ်ား ေထာက္ပံ့ထားၿပီးျဖစ္ သည္။ ထို႔ျပင္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ လည္းထားရွိရန္ စီစဥ္ေနၿပီ ဆိုပါသည္။
ဇူလိုင္လမွ စက္တင္ဘာလအထိ ကာလသည္ မိုးရာသီကာလျဖစ္သလို တုပ္ေကြးရာသီလည္းျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ H1N1 ေရာဂါ ပိုးကူးစက္ျခင္း အျဖစ္အပ်က္ေနာက္ပိုင္း တြင္ တုပ္ေကြးရာသီအတြက္ ကာကြယ္ ေရး၊ကုသေရးႏွင့္ အသိပညာေပးေရး စသည့္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေရး သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေရးပါလြန္း လွသည္။
WHO သည္ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန၏ ေဆးဝါးကုသ ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ရာဂါရွာေဖြစစ္ေဆး ေရးႏွင့္ တုပ္ေကြးကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္း စဥ္မ်ားတြင္အကူအညီေပးလ်က္ရွိသည္။ ယခုလည္း ကူညီလ်က္ရွိပါသည္။
မိုးကာလတြင္ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိေသာ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္တစ္ခုမွာ ေရႀကီး ေရလွ်ံျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ေရႀကီးေရလွ်ံ ျခင္းတြင္ပ်ံ႕ႏွံ႕၍ ေရလႊမ္းမိုးျခင္းႏွင့္ ႐ုတ္ တရက္ေရႀကီးျခင္းတို႔ပါဝင္သည္။ ဧရာ ဝတီ၊ ခ်င္းတြင္း၊ သံလြင္၊ စစ္ေတာင္း စသည့္ျမစ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ နီးစပ္သည့္ ၿမိဳ႕ရြာ မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိသည္။ ယခုလည္း သတင္းစာထဲမွ ထိုျမစ္ေရႀကီးျခင္းမ်ား ကို သတင္းေပးလ်က္ရွိပါသည္။
႐ုတ္တရက္ ေရလႊမ္းမိုးျခင္းသည္ ျမစ္ငယ္မ်ား၊ ေခ်ာင္းမ်ားရွိရာေဒသတြင္ မိုးသည္းထန္စြာရြာသြန္းရာမွ ျမစ္ေရတိုး လာကာ ပတ္ဝန္းက်င္မွ ၿမိဳ႕ရြာမ်ားကို ေရလႊမ္းမိုးေစျခင္းျဖစ္သည္။ သက္ဆိုင္ ရာဌာနမ်ားမွ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ ျမစ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ျမစ္ငယ္မ်ား၏ ေရလႊမ္းမိုးမႈရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ဇြန္လတြင္ ေျခာက္ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဇူလိုင္တြင္ ၂၃ ရာခိုင္ ႏႈန္း၊ ၾသဂုတ္လတြင္ ၄၉ရာခိုင္ႏႈန္း၊ စက္ တင္ဘာလတြင္ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေအာက္ တိုဘာလတြင္ ရွစ္ရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီး ရွိၾကသည္ဆိုပါသည္။ ျပင္းထန္ေသာ ေရ လႊမ္းမိုးမႈမ်ားကို ၁၉၇၃၊ ၁၉၇၄၊ ၁၉၇၆၊ ၁၉၈၈၊ ၁၉၉၁၊ ၁၉၉၇၊ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ မ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည္။ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈ မ်ားကို မႏၲေလးကဲ့သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ာတြင္ ခံစားရသည္။ ပင္လယ္ကမ္းေျခေဒသမ်ားတြင္မူ ဆို ဖြယ္ရာမရွိေခ်။
ဧရာဝတီႏွင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရမ်ား လွ်ံျခင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းတြင္ မိုးသည္းထန္စြာရြာသြန္းျခင္းႏွင့္ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္တြင္ ျဖစ္ပြားေသာ ဆိုင္ ကလုန္းမုန္တုိင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေလ့ရွိ သည္ဟု ဆိုပါသည္။ သံလြင္ႏွင့္ စစ္ ေတာင္းျမစ္မ်ား ေရလွ်ံရျခင္းမွာမူေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္တြင္ ျဖစ္ပြားေသာ တိုင္ ဖြန္းႏွင့္ အျခားမုန္တိုင္းမ်ား၏ အဆြယ္ အပြားျဖစ္ေသာ ေလဖိအားနည္းရပ္ဝန္း မ်ားႏွင့္ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းျခင္း ေပါင္းဆံုမိသြား၍ ျဖစ္ရျခင္းဆိုပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အျခားေဘးအႏၲရာယ္ တစ္ခုမွာငလ်င္ေဘးအႏၲရာယ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမၻာ့အႀကီးဆုံးငလ်င္ ေၾကာ ႏွစ္ေၾကာအနက္ တစ္ေၾကာျဖစ္ သည့္ အဲ့လ္ပ္-ဟိမဝႏၲာငလ်င္ေၾကာေပၚ က်ေရာက္ေနေသာ ႏိုင္ငံလည္းျဖစ္သည္။
၁၈၃၉ခုႏွစ္မွ ယခုအခ်ိန္ထိ ျမန္မာႏိုင္ငံ သည္ ငလ်င္ျပင္းအား ရစ္ခ်္တာစေကး (၇)ႏွင့္အထက္ရွိသည့္ ငလ်င္ႀကီး ၁၆ခု လႈပ္ခတ္ခဲ့သည္။ ယခုျမန္မာျပည္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ ေနျပည္ေတာ္သည္ ငလ်င္ေၾကာေပၚတြင္ တည္ထားေသာ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည္။ စာေရးသူ ဒုတိယ ဝန္ႀကီးဘဝက ေနျပည္ေတာ္တြင္ေနရရာ စာေရးသူအိပ္သည့္ ခုတင္သည္ ႏွစ္ ေယာက္အိပ္သံခုတင္ ျဖစ္သည္။ မၾကာ ခဏပင္ သံခုတင္ကအသံျမည္၍ လႈပ္ ေနသည္ကို စာေရးသူျမင္ခဲ့ၾကားခဲ့ရပါ သည္။ ဆိုးသည္ထက္ဆိုး လာမည္ကို ေတြးၾကည့္ၿပီး ေၾကာက္ရြံ႕ခဲ့ရသည္။ သို႔ ေသာ္လည္း မည္သို႔မွ မတတ္ႏိုင္ခဲ့ပါ။
World Bank သည္ ၂ဝ၁၈ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈႏွင့္ ငလ်င္ ေဘးတို႔မွ ကာကြယ္ရန္အတြက္ အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ၁၁၆သန္းေပးအပ္ခဲ့သည္။ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ား ေလွ်ာ့ခ်ေရးႏွင့္အေရး ပါေသာ အေဆာက္အအံုမ်ား ငလ်င္ဒဏ္ ခံႏိုင္ေစရန္ ကူညီခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။
သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဦးစီးဌာန၏ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ စာရင္းအရ သဘာဝ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္း ၄ဝ၂၃၄ဦး ထိခိုက္ခဲ့ရၿပီး ၂၃၅ဝဝ မွာ မိမိတို႔ အိမ္ရာမ်ားကို စြန္႔ခြာခဲ့ရသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ၁၈ ဦး ေသဆံုး၍ လယ္ ေျမဧကေပါင္း ၁၂ဝဝဝ ထိခိုက္ပ်က္စီးခဲ့ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္မွ ကင္းေဝးရန္ သို႔မဟုတ္ သက္သာရန္ ဆိုင္ရာမွကာ ကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးရန္ လိုသည့္ အျပင္ လူထုကလည္း သဘာဝေဘး အႏၲရာယ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္း မ်ားကို ဂ႐ုျပဳအေလးထားလိုက္နာ ကာ ကြယ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။